ماده ۱۴۱ قانون تجارت
یکی از عبارت‌هایی شاید به گوش شما بخورد، عبارت «ماده ۱۴۱ قانون تجارت» است. حتی ممکن است بشنوید که «فلان شرکت صد و چهل و یکی شده است». خوب است که به این قانون هم اشاره‌ای بکنیم.
درست شبیه به مثال تاکسی در ابتدای بحث، اگر یک شرکت به خاطر زیان نیمی از سرمایه خود را از دست بدهد، هیات‌مدیره موظف است برای تصمیم‌گیری در مورد انحلال یا بقای شرکت، سهام‌داران را به مجمع فوق‌العاده دعوت کند.
ماده ۱۴۱ از تمام شدن سرمایه شرکت بدون اطلاع سهام‌داران جلوگیری می‌کند.
هیات‌مدیره نمی‌تواند این موضوع را از سهام‌داران پنهان کند و در صورت عدم دعوت به مجمع، باید منتظر عواقبی جدی از جمله احکام جزایی باشد.
اگر مجمع به انحلال شرکت رای بدهد که هیچ. شرکت منحل می‌شود و می‌رود پی کارش. (و حقوق صاحبان سهام بین آن‌ها تقسیم می‌شود. پولی که معمولا از قیمت سهم کم‌تر است.)
اما در صورت تمایل به بقا، دو راه وجود دارد:
راه اول، کاهش سرمایه
فرض کنید شرکت ۱۰۰ ریال سرمایه داشته و ۵۰ ریال زیان کرده است. اگر شرکت سرمایه خود را به ۵۰ ریال کاهش دهد، دیگر مشمول ماده ۱۴۱ نخواهد بود. کاهش سرمایه از راه‌هایی مثل تعدیل نیرو، فروش دارایی و… ممکن است.
راه دوم، افزایش سرمایه
فرض کنید شرکت ۱۰۰ ریال سرمایه داشته و ۵۰ ریال زیان کرده است. اما در زمان ثبت سرمایه قیمت بسیاری از دارایی‌ها پایین‌تر از امروز بوده است. مثلا زمینی که متری ۱ ریال بود حالا متری ۱۰ ریال می‌ارزد.
شرکت با افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی، سرمایه خود را به ۱۰۰۰ ریال افزایش می‌دهد. (حتما توجه دارید که با این عملیات، پولی به شرکت وارد نمی‌شود.) در شرایط فعلی، زیان شرکت خیلی کم‌تر از نصف سرمایه آن است. برای همین دیگر مشمول اصل ۱۴۱ نخواهد بود.
در شرایط تورمی، قیمت‌ها با سرعت زیادی بالا می‌روند. برخی شرکت‌ها در ایران اگر تجدید ارزیابی کنند با افزایش‌های چندهزار درصدی مواجه خواهند شد. طبیعی است که زیان یک سال شرکت بتواند با نیمی از ارزش تاریخی دارایی‌ها قابل مقایسه باشد. مثلا شرکتی که سال‌ها پیش با سرمایه صد میلیارد راه‌اندازی شده، ممکن است حالا در یک سال بیش از ۵۰ میلیارد ضرر کند. چرا که آن زمان صد میلیارد تومان خیلی پول بود و الان نه.
آیا افزایش سرمایه خبر خوب است؟
اگر بخواهم در یک کلمه به این سوال جواب بدهم باید بگویم «خیر». افزایش سرمایه به خودی خود نه خبر خوب است و نه خبر بد.
بیشتر افرادی که از بورس اطلاع کافی ندارند فکر می‌کنند «سهام جایزه» یک هدیه مجانی و بادآورده است و هر چه باشد خوب است. برای همین گاهی می‌بینیم برای یک شرکت زیان‌ده که قصد دارد سرمایه‌اش را افزایش دهد، بدون هیچ دلیل خاصی صف خرید تشکیل می‌شود.
نکته بسیار مهم این است که روز قبل و بعد از مجمع فوق‌العاده، چه سهام جایزه بگیرید چه حق تقدم، سرمایه شما تغییر نمی‌کند.
اما این خبر همیشه هم خبر منفی نیست. سوال مهم این است که چرا شرکت قصد جذب سرمایه جدید دارد؟ اگر ورود سرمایه جدید به معنی عملی شدن طرح‌هایی نوین باشد، تصویب افزایش سرمایه خبر خیلی خوبی است. اما اگر شرکت می‌خواهد با افزایش سرمایه زیان انباشته خود را بپوشاند و عملا راه را برای تولید زیان بیشتر هموار کند، بعید است اتفاق خوبی افتاده باشد.
اگر شرکت می‌خواهد با افزایش سرمایه زیان انباشته خود را بپوشاند و عملا راه را برای تولید زیان بیشتر هموار کند، بعید است اتفاق خوبی افتاده باشد.
فرض کنید یک شرکت برای راه‌اندازی یک خط تولید جدید و جسورانه قصد دارد از محل آورده سرمایه جذب کند. شما از این طرح به‌شدت استقبال می‌کنید اما مطمئن نیستید که بیشتر سهام‌داران با شما موافق باشند. در مجمع عمومی فوق‌العاده خیالتان از این بابت راحت خواهد شد.
از طرف دیگر پس از مجمع، نماد بدون سقف و کف در بازار معامله می‌شود. این خبر خوب (تامین سرمایه برای پروژه‌ای سودده) می‌تواند قیمت سهم را بیش از ۵ درصد بالا ببرد. حتی اگر این اتفاق نیفتد (و مثلا قیمت سهم در بازگشایی منفی شود) از آنجایی که شما به سهم خوش‌بین هستید، می‌توانید سهم را در قیمت پایین خریداری کنید.
نتیجه این که افزایش سرمایه به خودی خود نه خوب است و نه بد.
بدون دیدگاه