مالیات چیست و چرا باید مالیات بدهیم؟
مالیات سهمی است که به موجب اصل تعاون ملی و بر وفق مقررات، هر یک از سکنه کشور موظف است از ثروت و درآمد خود به منظور تامین هزینههای عمومی و حفظ منافع اقتصادی یا سیاسی یا اجتماعی کشور با توجه به میزان قدرت و توانایی خود به دولت پرداخت نماید.
شیوهی محاسبهی مالیات در ایران به دو صورت علیالرأس و خوداظهاری است. امروزه نظامهای مالیاتی پیشرفته تمایل دارند به جای شیوهی علیالرأس که در آن مأموران ادارهی مالیات به تعیین میزان مالیات میپردازند، خوداظهاری را جایگزین کنند. خوداظهاری به این معناست که شخص حقیقی یا حقوقی اعلام میکند که در سالِ مالیاتی خود به چه میزان سود داشته و به چه میزان باید مالیات پرداخت کند.
حال در اینجا با چند سؤال مواجه میشویم اول اینکه سال مالیاتی چیست؟ دوم اینکه چه کسانی موظف به تنظیم اظهارنامه مالیاتی هستند؟ و به علاوه نحوهی تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی به چه صورت است؟ پس از پاسخ به سؤالات فوق به بیان این نکته میپردازیم که در صورت عدم تنظیم اظهارنامه مالیاتی یا عدم ارسال آن تکلیف چیست؟
مالیاتها یا به طور مستقیم اعمال میشوند یا به صورت غیر مستقیم.در مالیاتهای مستقیم درآمد و دارایی در نظر گرفته می شود و در مالیات غیر مستقیم به موضوع مصرف و محدود کردن واردات بیشتر اشاره می شود.
مالیاتهای مستقیم
در مجموعه مقررات مالیاتی، مالیاتهای مستقیم به دو صورت مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی محاسبه میشوند. مالیات بر درآمد در واقع آن است که هنگام دریافت هرنوع درآمدی (شامل حقوق، املاک، کشاورزی و…) مبلغی به عنوان مالیات از آن کسر میشود و مبلغی که تحت عنوان درآمد به دست شما میرسد، با کسر مالیات است. مالیات بر دارایی مانند املاک و مستغلات، مالیات بر ارث، حق تمبر و …. نیز به صورت سالانه بر تمام داراییهای یک فرد وارد میشود.
مالیاتهای غیر مستقیم
رایجترین نوع مالیات غیر مستقیم مالیات بر مصرف است که هنگام خرید کالاها و محصولات آن را میپردازیم. از انواع دیگر مالیاتهای غیرمستقیم مالیات بر ارزش افزدوه و مالیاتهای گمرکی است. برای محدود کردن واردات و تقویت تولید داخلی برخی مالیاتهای سنگین بر کالاهای گمرکی وارد میشود.
منابع مالیاتی در ایران
منابع مالیاتی در ایران به دو دسته تقسیم می شوند: دسته اول مالیات بر دارایی است که اساس و مبنای آن، ثروت مؤدی (مسئول پرداخت مالیات) در نظر گرفته می شود. مهمترین نوع مالیات بر دارایی که حتما شما هم نام آن را شنیدهاید، مالیات بر ارث است. دسته ی دیگر مالیات بر درآمد است که درآمد افراد و شرکتها (و نه ثروت آنها) مبنای مالیات است. شاید بتوان گفت که مالیات بر درآمد اشخاص مهمترین نوع مالیات است.
مالیات بر دارایی
مالیات بر ارث: هر گاه در نتیجه فوت شخصی اموالی از متوفی باقی بماند به شرح مذکور در ماده ۱۷ قانون مالیاتهای مستقیم مشمول مالیات خواهد بود. اموالی که مطابق ماده ۱۹ قانون مالیاتهای مستقیم مشمول مالیات بر ارث هستند عبارتند از کلیه ماترک متوفی در ایران یا خارج از ایران اعم از منقول و غیر منقول و مطالبات قابل وصول و حقوق مالی پس از کسر هزینه کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی در حدود قوانین شرعی و دیون محقق متوفی.
حق تمبر: گرفتن مالیات از طریق الصاق و ابطال تمبر بر روی اسناد، اوراق و مدارک یکی دیگر از شیوههای اخذ مالیات است. در این روش هم به اسناد و مدارک مربوط اعتبار قانونی و رسمی داده می شود و هم درآمدی نصیب دولت می گردد. در این روش وجهی که به عنوان مالیات حق تمبر اخذ می شود مستقیما از خود مودی وصول نمی گردد به عنوان مثال بانک در موقع چاپ برای هر برگ چک مبلغ دویست ریال به حساب خزانه واریز می کند و سپس آن را از مشتری وصول می نماید لذا مالیات حق تمبر در واقع نوعی مالیات غیر مستقیم است.
مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد املاک: منظور مالیاتی است که از درآمد املاک یعنی از درآمد ناشی از واگذاری حقوق اشخاص نسبت به املاک خود در ایران وصول می گردد. واگذاری حقوق نسبت به املاک ممکن است به صورت انتقال حقوق مربوط به عین، منافع، حق کسب و پیشه یا رهن باشد.
مالیات بر درآمد حقوق: درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر اعم از حقیقی یا حقوقی در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران بر حسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیر نقد تحصیل می کند مشمول مالیات بر درآمد حقوق است.
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی: مطابق ماده ۱۰۵ اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیمجمع درآمد شرکتها و درآمد ناشی از فعالیتهای انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می شود مشمول مالیات می گردد. تشخیص درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی به دو طریق صورت می گیرد یکی از طریق رسیدگی به دفاتر قانونی و دیگری به شیوه علی الراس می باشد.
سال مالیاتی چیست؟
طبق ماده ۱۵۵ قانون مالیاتهای مستقیم سال مالیاتی عبارت است از یک سال شمسی که از اول فروردین ماه هر سال شروع و به آخر اسفند ماه همان سال ختم می شود لکن در مورد اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آنها به موجب اساسنامه با سال مالیاتی تطبیق نمی کند درآمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای تشخیص مالیات قرار می گیرد و موعد تسلیم اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان و سررسید پرداخت مالیات آنها چهار ماه شمسی پس از سال مالی می باشد.
رخی افراد به اشتباه فکر میکنند که سال مالی و سال مالیاتی یکسان هستند. درحالی که سال مالی آغاز و پایان یک سال شمسی است که در اساسنامه مشخص میشود. مثلا ممکن است شرکتی سال مالی خود را خردادماه قرار بدهد. در حالی که سال مالیاتی توسط اداره مالیات اعلام میشود.
نکته قابل توجه اینجاست که در صورتی که سال مالی یک شرکت با سال مالیاتی تطابق نداشته باشد، درآمد سال مالی آنها به جای سال مالیاتی مبنای تعیین مالیات قرار میگیرد. مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی و تکمیل آن در پایگاه اینترنتی سازمان امور اقتصادی و دارایی حداکثر تا پایان چهارماه شمسی پس از پایان سال مالی است. (تا ۳۱ تیرماه)
بدون دیدگاه