وظایف بازرس اصلی و علی البدل

نماینده قانونی صاحبان سرمایه شرکت، بازرس می باشد و به وسیله تعدادی از سهامداران برای نظارت بر عملکرد مدیران انتخاب می شود. هر شرکت سهامی هم می تواند دارای یک و یا چند بازرس باشند و تعداد آن ها را هم در اساسنامه شرکت ذکر می کنند. دقت داشته باشید که بازرس باید شخص حقیقی باشد.

وظیفه بازرس:
بازرس شرکت باید به صورت مستمر و با توجه به اساسنامه شرکت و مصوبات مجمع عمومی به صورت مستمر بر اعمال و تصمیمات مدیران نظارت داشته باشد و نظرات خود را ب صورت گزارش سالانه تهیه کند و به مجمع عمومی ارائه دهد.

با توجه به موارد ذکر شده، بازرسین دسترسی به کلیه اسناد، مدارک، دفاتر و حساب های شرکت را دارند و باید از درستی گزارشات هیات مدیره برای محمع عمومی اطمینان داشته باشند. در صورت به وجود آمدن هر بوع مشکل و مغایرت، اطلاعات درست را جمع آوری کند و به مجمع ارائه دهد.

شرایط انتخاب بازرس:
در شرکت های سهامی عام، بازرس در مجمع عمومی موسسین انتخاب می شود و در شرکت های سهامی خاص به وسیله سهامداران همراه با تنظیم صورت جلسه انجام می شود.

بر اساس ماده 146 قانون تجارت، مجمع عمومی عادی می بایست یک و یا چند بازرس علی البدل را انتخاب کند و در صورت معذوریت، فوت، استعفا، سلب شرایط و یا عدم قبول سمت به وسیله بازرس، برای انجام وظایف بازرسی وی را دعوت به کار نمایند. بارزس علی البدل معمولا با امضای صورت جلسه مجمع، رضایت خود را اعلام میکند.

مجمع عمومی عادی می تواند در هر زمان، در صورت انتخاب جانشین بازرس و یا بازرسان انتخاب شده را عزل کند. در مورد شرکت های سهامی عام باید توجه داشته باشید که بارزرسین شرکت از فهرست فرستاده شده از طرف وزارت اقتصاد و دارایی انتخاب می شوند. این فهرست به وسیله نماینده وزیر اقتصاد، نمایندگان وزرای دادگستری و امور اقتصادی و دو نفر از اتاق بازرگانی و صنایع معادن ایران مشخص می شود.

بر اساس ماده 106 قانون تجارت، انتخاب مدیران بازرس و یا بازرسان باید به صورت صورت جلسه به مرجع ثبت شرکت ها اعلام شود.
بازرس علی البدل:
نظارت بر کار دیگران باعث پی بردن به اشتباهات می شود و در نتیجه عملکرد بهتری حاصل می شود. یکی از راه های نظارتی بازرسان در شرکت ها می باشند. نقش این بازرسین در شرکت ها بسیار مورد اهمیت می باشد و بر همین اساس قانون تجارت دو. نوع بازرس را مشخص کرده است. یکی از آن ها بازرس اصلی و دیگری بازرس علی البدل می باشد.

هر زمان که بازرس اصلی در شرکت باشد، وظایف بازرسی بر عهده وی می باشد و بازرس علی البدل هیچ گونه مسئولیتی در شرکت ندارد. هر زمان که بازرس اصلی بنا بر هر شرایطی نتواند وظایف اصلی خود را انجام دهد، بازرس علی البدل جایگزین وی می گردد و دارای مسئولیت بازرس اصلی می شود.
موارد جانشینی بازرس علی البدل:
در صورت بروز هر یک از موارد ذیل، بازرس علی البدل جایگزین بازرس اصلی می شود:

معذوریت بازرس اصلی شرکت
فوت بازرس اصلی
استعفای بازرس اصلی
از بین رفتن ویژگی‌های لازم در بازرس اصلی شرکت
رد سمت بازرسی، توسط بازرس اصلی شرکت

ضرورت معرفی بازرس در شرکت های سهامی خاص:
انتخاب بازرس در شرکت های سهامی خاص به صورت اجباری می باشد و شرکت های با مسئلیت محدود نیازی به انتخاب بازرس ندارند، مگر در صورتی که تعداد شرکاء آن ها بیشتر از 12 نفر باشد. شرکت های سهامی برای تشکیل شدن نیاز به یک بازرس اصلی و یک بازرس علی البدل دارند.

در شرکت های سهامی عام، بازرس به وسیله مجمع عمومی انتخاب می شود، ولی برای بازرس در شرکت های سهامی خاص تشکیل مجمع عمومی لازم نمی باشد. در شرکت های سهامی برای انتخاب بازرس اصلی و علی البدل محدودیتی وجود ندارد و می تواند یک و یا چند نفر اتخاب شود.