بازنشستگی و شرایط آن

پرداخت حقوق و مستمری برای بیمه شده ها از طریق سازمان تامین اجتماعی یکی از مهم ترین فعالیت های این سازمان به شمار می رود که بر اساس قوانین و مقررات تامین اجتماعی، بازنشستگی در پی خواهد داشت.

بازنشستگی در قانون تامین اجتماعی یعنی عدم اشتغال بیمه شده به کار که برای رسیدن به آن دو معیار سن و سنوات پرداخت حق بیمه تعیین شده است.

مستمری بازنشستگی:
بر اساس ماده 111 قانون تامین اجتمعی، قانون کلی برای پرداخت مستمری بازنشستگی این است که مستمری ها نباید از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار در سال جاری کمتر شود که این قانون در برخی موارد اجرا نمی گردد.

در این صورت شخص بیمه شده می تواند درخواست بازنشستگی خود را به سازمان تامین اجتماعی ارائه نماید و خواهان اخذ بازنشستگی شود.

همچنین در صورتی که سن کارگر بیمه شده حداقل 5 سال از زمان قانونی بازنشستگی گذشته باشد، کارفرما می تواند خواستار بازنشستگی وی گردد که این سن برای بانوان 60 سال می باشد.

بازنشستگی برای مردان و زنان:

شرایط و قوانین بازنشستگی برای مردان و زنان انواع مختلف و ضوابط متفاوتی را دارد که می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• بازنشستگی بدون شرط سنی
• بازنشستگی پیش از موعد
• بازنشستگی با احراز حدود سنی
• بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان بار
• بازنشستگی پیش از موعد زنان

بازنشستگی با احراز حد سنی:

طبق ماده 76 قانون، مردان در سن 60 سالگی و زنان در سن 55 سالگی می توانند با وجود حداقل 10 سال سابقه بیمه اقدام به بازنشستگی نمایند که بر اساس سال های پرداخت حق بیمه، میزان مستمری آنها مشخص می شود.

تبصره 1: اشخاصی که 30 سال کار کرده باشند و حق بیمه خود را به سازمان پرداخت کرده باشند، اگر سن مرد 50 و سن زن 45 سال تمام باشد، می توانند برای دریافت مستمری بازنشستگی اقدام نمایند.

بازنشستگی بدون شرط سنی:

با توجه به تبصره 3 ماده 76 قانون، شخص بیمه شده با سابقه بیمه 35 سال حق بیمه پرداخت شده، می تواند بدون در نظر گرفتن شرط سنی اقدام به دریافت بازنشستگی نماید.

بازنشستگی زنان:

طبق تبصره 4 ماده مذکور و بر اساس این که زنان شاغل مسئولیت هایی نیز در خانه دارند، می توانند پیش از موعد اقدام به بازنشستگی نمایند. بر این اساس زنان شاغل می توانند با 42 سال سن و حداقل 20 سال سابقه کار، برای بازنشستگی درخواست دهند.

نکته: برای این گونه از بازنشستگی، مقرری 20 روز در ماه در نظر گرفته خواهد شد.

بازنشستگی مشاغل سخت و زیان بار:

با توجه به بند «ب» تبصره 2 ماده مذکور، برخی از مشاغل سخت و زیان بار تلقی می شوند که بیمه شدگان در این شغل ها می توانند با 20 سال سابقه کار متوالی یا 25 سال سابقه کار متناوب و بدون شرایط سنی، اقدام به بازنشسته شدن نمایند که در این صورت حقوق کامل ماه را دریافت می نمایند.

مشاغل سخت شامل موارد زیر می باشد:

• کار در معدن، حفر قنات ها، چاه ها، فاضلاب ها و تونل‌ های زیر زمینی
• کار در مخازن سر بسته
• تخلیه و حمل مواد مذاب از کوره ها
• مشاغل شن پاشی، پخت آسفالت دستی، قیر پاشی و مالچ پاشی
• عملیات جوشکاری در داخل مخازن
• امور سم پاشی باغات و اشجار و مزارع و ضد عفونی اماکن
• کار با وسایل دارای ارتعاش
• شاغلین در زندان ها و ندامتگاه ها
• شاغلین در مراکز روان درمانی
• خبرنگاری
• و …

نکته: لازم به ذکر است که این بیمه شدگان در کمیته های مربوطه مورد بررسی قرار می گیرند و در صورت تایید، می توانند برای بازنشستگی اقدام نمایند.

شرایط و انواع بازنشستگی مردان:

• 60 سال سن و 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه می‌تواند با حداقل حقوق پایه و بیشتر
• 60 سال سن و زیر 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه متناسب با تعداد سال های پرداخت حق بیمه
• 60 سال سن و 10 سال سابقه
• 50 سال سن و 30 سال سابقه پرداخت حق بیمه با حقوق کامل
• بدون شرط سنی با 35 سال سابقه خدمت

شرایط و انواع بازنشستگی زنان:

شرایط بازنشستگی برای بانوان بر اساس سن  سال کمتر از آقایان می باشد یعنی زنان می توانند با سن کمتری اقدام به بازنشستگی نمایند.

اما برای سابقه معمولا شرایط زنان و مردان یکسان می باشد که در این صورت نیز در چند مورد برای زنان سابقه کمتر و آسان تری در نظر گرفته شده است.

در نهایت می توان گفت که با شرایط همزمان سن و سابقه بیمه برای بازنشستگی زنان، غیر از بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان بار، بازنشستگی جانبازان و بازنشستگی با 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه، قانون و شرایط اصلی در بازنشستگی با شرط سن و سابقه در احراز بازنشستگی است.

• 45 سال سن و 30 سال سابقه
• 55 سال سن و حداقل 20 سال سابقه
• 42 سال سن برای مشمولان قانون کار و 20 سال سابقه
• 35 سال سابقه بدون شرط سنی
• در حالت عادی با 45 سال سن و با داشتن حداقل 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه
• 55 سال سن با حداقل 10 سال سابقه متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه
  

  بازنشستگی برای زنان خانه دار:

  یکی از مهم ترین دغدغه های زنان خانه داری که شاغل نیستند، تامین آینده آنها و بازنشستگی می باشد که در راستای آن قوانینی در سازمان تامین اجتماعی در نظر گرفته شده است.

  در این خصوص تمامی بانوان مجرد و متاهل خانه دار که سن آنها بین 18 تا 50 سال می باشد می توانند با مراجعه به شعب سازمان تامین اجتماعی و ارائه درخواست و مدارک خویش، اقدام به دریافت بیمه نمایند.

  نکته: اگر یک خانم برای مدتی در جایی مشغول به کار بوده و چند سال سابقه بیمه داشته باشد، می تواند پس از عدم اشتغال، بیمه زنان خانه دار را به سابقه بیمه خود بیفزاید.

  شرایط بیمه شدن زنان خانه دار:

  • دارا بودن سن بین 18 تا 50
  • در صورت وجود سابقه بیمه، هنگام بازنشستگی سوابق محاسبه می شوند
  • عدم تعلق تعهدات کوتاه مدت هم چون کمک هزینه ازدواج، هزینه ایام بیماری و بارداری
  • دارا بودن امتیاز هایی هم چون از کار افتادگی، فوت، دریافت دفترچه درمانی (در صورت واریز حق سرانه درمان) و…
  • بازنشستگی در صورت داشتن سن 55 سال و 20 سال سابقه بیمه
  • اگر پدر خانواده فاقد بیمه باشد، زن می تواند با پرداخت سرانه درمان فرزندان خود را بیمه نماید.
  • فرانشیز بیمه خدمات درمانی در ایم نوع بیمه برای بستری 10 درصد و برای درمان سرپایی 30 درصد می باشد

  محاسبه حقوق بازنشستگی برای زنان خانه دار:

  اگر یک خانم خانه دار قصد دریافت بیمه تامین اجتماعی را داشته باشد و هیچ گونه سابقه بیمه ای نداشته باشد، می تواند دستمزد مبنای حق بیمه خود را بر اساس سقف و کف انتخاب شده توسط شورای عالی کار انتخاب نماید که به شرح زیر می باشند:

  بازنشستگی و فوت پس از بازنشستگی 12 درصد: در این صورت اگر بیمه شده قبل از بازنشستگی فوت نماید، مستمری وی به خانواده پرداخت نمی گردد و اگر پس از بازنشستگی فوت نماید، این مستمری به خانواده وی تعلق می گیرد.

  بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی 14 درصد: در این مورد از بازنشستگی، در صورت فوت شخص بیمه شده، قبل و بعد از بازنشستگی مستمری به خانواده تعلق می گیرد.

  بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی و ازکار افتادگی 18 درصد با سرانه درمان برای خدمات درمانی: در این مورد از بازنشستگی، علاوه بر پرداخت مستمری به خانواده شخص در صورت فوت وی قبل و بعد از بازنشستگی، از کارافتادگی و خدمات درمانی نیز به بیمه شده تعلق می گیرد