ثبت اختراع در ایران چگونه است

یک اختراع از تلاش فکری و تراوشات ذهنی یک مخترع به وجود می آید و به صورت یک محصول صنعتی متبلور می شود. در ایران، ثبت اختراعات بر عهده اداره مالکیت صنعتی می باشد و این اداره بر اساس قانون، اختراعات را به ثبت می رساند.

بعد از سال 1386 قانون ثبت اختراع، ثبت طرح صنعتی و علائم تجاری و اظهارنامه های مربوط به آن ها نیز تغییر پیدا کرده است. بعد از اصلاح قانون ثبت اختراع، باید اختراعات در روزنامه رسمی به وسیله یکی از مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها تایید شود و استعلام گرفته شود.
مراحل ثبت اختراع در اداره مالکیت صنعتی:
مراحل ثبت اختراع به شرح ذیل می باشد:

تکمیل کردن اظهارنامه
تکمیل نبودن مدارک اظهارنامه و ضرورت تکمیل و یا اصلاح مدارک مورد نیاز
تکمیل بودن
بررسی مقدماتی
اظهارنامه و ضمائم آن بررسی می شود و اگر چنانچه از لحاظ ماهوی، شکلی، ادعا، توصیف، نقشه و خلاصه برابر با مقررات قانونی و آیین نامه های اجرایی نباشد، بر اساس قانون و مقررات، اخطاریه برای رفع نقص صادر می گردد.
این اخطار به پست الکترونیکی فرستاده می شود و از زمان تاریخ ارسال این پست، 30 روز برای اصلاح و با تکمیل مدارک فرصت داده می شود. بعد از رفع نواقص، لایحه اختراع درخواست که لایحه مربوط به رفع نقص می باشد را تکمیل کرده و همراه با مدارک لازم از طریق سامانه ارسال می شود.

تکمیل کردن ضمائم و مدارک اظهارنامه و این مدارک شامل ادعا، توصیف، نقشه و خلاصه می باشد.

اگر اظهارنامه و تمام مدارک و ضمائم مربوط به آن، کامل و مطابق با آیین نامه و قانون تنظیم شده باشد، کارشناس مربوطه بعد از بررسی تمامیه واژه ها اختراع را در سیستم جستجو می کند که اختراعی مشابه با اختراع مورد نظر وجود نداشته باشد. اگرچنانچه اختراعی مشابه با آن وجود داشته باشد، از مخترع دعوت به عمل می آید که پرونده مشابه را رویت کند. به از رویت مخترع دستور رد اختراع صادر می شود.

ولی اگر مخترع دلایل کافی و جدید برای اختراعش داشته باشد و آن اختراع دارای مزایای قابل قبول باشد، بر اساس ماده 28 آیین نامه، می تواند درخواست تقاضانامه برای احراز شرایط ماهوی برای ثبت اختراع داشته باشد و درخواست بررسی داشته باشد.

بعد از بررسی اختراع از نظر شرایط لازم، به مخترع ایمیل فرستاده می شود و مخترع از تاریخ دریافت ایمیل، 30 روز فرصت دارد که به سامانه وارد شود و لایحه درخواست پاسخ در مورد تصمیم مرجع ثبت برای اعطای گواهی نامه ثبت اختراع تکمیل کند و آن را ارسال کند.
حقوق صاحب حق اختراع:
حقوق مادی:

این حقوق قابل انتقال می باشد و در صورت فوت مخترع به صورت ارث به ورثه واگذار می شود.

حقوق معنوی:

حقوق معنوی اختراع برای مخترع می باشد و انتقال آن با عنوان قرارداد واگذاری حق اختراع صورت می گیرد.

توجه داشته باشید که مخترع حق استفاده انحصاری از اختراع را تا مدت زمان بیست سال و با پرداخت هزینه سالانه می تواند داشته باشد و بعد از گذشت این مدت زمان، اختراع به صورت عمومی می شود و در دسترس قرار می گیرد.

شرایط ثبت یک اختراع به صورت قانونی:
جدید بودن: شرط جدید بودن یک اختراع، در سطح جهانی می باشد و فقط جدید بورن آن در ایران کافی نمی باشد.
گام ابتکاری: یکی از شرایط اختراع، گام ابتکاری آن می باشد و برای دارنده مهارت عادی در زمینه فنی اختراع مشخص و آشکار نباشد.
کاربرد صنعتی: اختراع باید دارای کاربرد ساخت و استفاده باشد و قابلیت پیاده سازی در صنعت را داشته باشد.
موضوع اختراع قابل حمایت باشد.
مواردی که مشمول اختراع نمی شود:
برداساس ماده 4 قانون ثبت اختراع، طرح های صنعتی و علائم تجاری مورد حمایت برای اختراع نمی باشد. موارد ذکر شده در ذیل مشمول اختراع نمی باشد:

کشفیات، نظریه های علمی، روش های ریاضی و آثار هنری
طرح ها، قواعد و روش های انجام کار تجاری و دیگر فعالیت های ذهنی و اجتماعی
روش های تشخیص و معالجه بیماری های مربوط به انسان و حیوان
منابع ژنتیک و اجزای ژنتیک تشکیل دهنده آن ها و مراحل بیولوژیک تولید آن ها
آن چیزی که در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد
اختراعاتی که بهره برداری از آن ها بر خلاف موازین شرعی و یا نظم عمومی و اخلاق اسلامی باشد
شرایط حقوق برگرفته از گواهی نامه اختراع:
حقوق برگرفته از گواهی نامه اختراع به شرح ذیل می باشد:

بهره برداری از یک اختراع به وسیله شخصی غیر از مالک اختراع، منوط به موافقت مالک اختراع می باشد.

اگر شخصی بدون اجازه مالک از اختراع وی بهره برداری و به حق مخترع تعدی کند، مخترع می تواند بر علیه آن شخص به دادگاه شکایت کند.

مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع:
اظهارنامه اختراع:

لازمه ثبت اختراع تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت می باشد و این اظهارنامه جزء اوراق بهادار به حساب می آید. در تنظیم اظهارنامه باید موارد ذیل را رعایت کنید:

نام و دیگر اطلاعات متقاضی، مخترع و نماینده قانونی وی و در صورت وجود عنوان برای اختراع در اظهارنامه باید ذکر شود.
در صورتی که متقاضی، شخص مخترع نباشد، مدارک لازم برای اثبات سمت قانونی وی لازم می باشد.
حداثل یک روش اجرایی برای اختراع ارائه داده باشد.
توصیف اختراع در سه نسخه و مشتمل بر 70 تا 200 کلمه باشد. مشکل فنی، راه حل و کاربرد اصلی اختراع مشخص باشد. در صورت ضرورت فرمول های شیمیایی و ریاضی ذکر شده باشد. در صورت لزوم نقشه به صورت مجزا در پرانتز ذکر شود. مزایا و ارزش اختراع ذکر نگردد.
نکات لازم برای نقشه اختراع:
در یک روی صفحه کاغذ A4 و با دوام، خطوط پررنگ، یک دست، دارای حاشیه، مشکی و غیر رنگی کشیده شود و رسم آن به وسیله ابزارهای نقشه کشی انجام شود.
نقشه واضح و شفاف باشد و امکان تکثیر و تصویر برداری را داشته باشد.
عناصر نقشه و نمودارها یکسان باشد و در صورت لزوم برجسته نمودن قسمت خاصی از نقشه و نمودار.
در صورت امکان به صورت عمودی باشد.
اعداد، حروف و نشانه ها روشن و خوانا باشد.
دارای نشانه هایی باشد که در صورت لزوم به آن مراجعه کرد.
صفحات دارای شماره گذاری و نشان دهنده شماره صفحه از کل صفحه باشد.
توضیح در نقشه نباشد، مگر در صورت لزوم در موردجدول ها و نمودارها.
در صورتی که هر یک ار نقشه ها، نمودارها و جدول ها بیشتر از یک صفحه باشدف ارتباط و همه قسمت ها با یکدیگر واضح باشد.
مدارک لازم برای ثبت هویت متقاضی و مخترع:
اشخاص حقیقی
کپی شناسنامه و کپی کارت ملی
اشخاص حقوقی: آخرین روزنامه رسمی دلیل مدیریت کپی شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضاء
مدارک اثبات هویت مخترع
ارائه کپی شناسنامه و کارت ملی مخترع
درخواست کتبی در صورت درخواست مخترع برای عدم ذکر نام وی
مدارک مربوط به حق تقدم که هم زمان با اظهارنامه و یا ظرف مدت 15 روز ار تاریخ آن ارائه گردد.
در صورتی که تقاضا به وسیله نماینده قانونی انجام شود، مدارک لازم موجود باشد.
رسید مربوط به پرداخت هزینه های قانونی