بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، تمامی مشمولین قانون تامین اجتماعی تابع قوانین کار، شامل مقررات قانون بیمه بیکاری می شوند. در قانون بیمه بیکاری تامین اجتماعی، به شخصی که بدون میل و اراده بیکار شده اند و آماده انجام کار می باشند، بیکار می گویند.
البته توجه داشته باشید که بازنشستگان، از کار افتادگان کلی، صاحبان حرفه، مشاغل آزاد، بیمه شدگان اختیاری و اتباع خارجی مشمول قانون بیمه بیکاری نمی باشند. کلیه مدیران و کارفرمایان دارای کارکنان تامین اجتماعی موظف به اجرای مقررات و آیین نامه های بیمه بیکاری می باشند
مشمولین قانون بیمه بیکاری:
بیمه بیکاری یکی از حمایت های سازمان تامین اجتماعی می باشد و این سازمان با دریافت حق بیمه مقرر شده، مکلف به پرداخت بیمه بیکاری به بیمه شدگانی که از شغل خود بیکار شده اند می باشد.
بیمه شدگانی که به دلیل تغییر ساختار واحد مربوطه بیکار شده اند و بعد از اقدامات لازم، تشخیص وزارت خانه واحد شغلی و تایید شورای عالی کار، مشمول بیمه بیکاری می باشند.
بیمه شدگانی که به دلیل وجود حوادث غیر مترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ، آتش سوزی و … بیکار شده اند، بعد از معرفی واحد شغلی خود و با تایید شورای عالی کار مشمول بیمه بیکاری می باشند.
شرایط استفاده از بیمه بیکاری:
بیمه شدگان تامین اجتماعی بعد از بیکار شدن به دلایل موجه این سازمان، با دریافت معرفی کتبی از واحد کار و امور اجتماعی می توانند از مزایای این بیمه استفاده کنند و کلیه حقوق، مزایا و خسارات مربوط به قانون کار را دریافت کنند.
میزان این بیمه بیکاری 3% از مزد فرد بیمه شده می باشد که توسط کارفرما تامین شده است. کلیه قوانین بیمه بیکاری که شامل: مزد بیمه شده، نحوه تشخیص و تعیین حق بیمه بیکاری، چگونگی وصول آن، تکلیف بیمه شده و کارفرما و نحوه رسیدگی به این قانون و اعتراضات می باشند در قانون و مقررات سازمان تامین اجتماعی مشخص شده است.
بیمه شدگان تامین اجتماعی در صورت بیکار شدن با داشتن شرایط ذیل می توانند از این قانون استفاده کنند:
بیمه شدگان قبل از بیکار شدن، باید حداقل 6 ماه سابقه بیمه تامین اجتماعی را داشته باشند. البته توجه داشته باشید که بیمه شدگان ماده 2 و همچنین تبصره 2 از این قانون مستثنی می باشند.
بیمه شدگان بعد از بیکار شدن باید ظرف مدت 30 روز بعد از تاریخ بیکاری مراتب را به واحد مربوطه اطلاع دهند و آمادگی خود را برای انجام کار تخصصی خود اعلام کنند. این زمان اگر بیشتر از 30 روز باشد باید برای تشخیص حل اختلاف دلیل موجهی داشته باشد.
بیمه شدگان موظف به شرکت در دوره های کارآموزی و سواد آموزی واحد کار و امور اجتماعی، نهضت سوادآموزی و دیگر واحدهای مربوطه شرکت داشته باشند و در طول هر دو ماه گواهی لازم را به شعب مربوطه ارائه دهند.
اگر کارگران در زمان دریافت بیمه بیکاری، به شغل دیگری گمارده شوند و حقوق و مزایای آن از شغل قبلی کمتر باشد، در طول مدت زمان بیمه بیکاری این مابه تفاوت از صندوق بیمه بیکاری به وی پرداخت می شود.
دقت داشته باشید که مدت زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری، جزء سوابق برای بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت محاسبه می شود.
مجموع مدت زمان پرداخت بیکاری برای مجردین 36 ماه و برای متاهلین و یا متکلفین 50 ماه بر اساس سابقه بیمه شده می باشد.
افراد مسن دارای 55 سال سن و بیشتر که مشغول به کار نشده اند، تا زمان بازنشستگی می توانند تحت پوشش این بیمه قرار بگیرند.
میزان دریافت این بیمه، برابر با 55% از مزد حقوق و یا کارمزد روزانه می باشد.
مقرری بیمه بیکاری از همان روزی که فرد بیکار می شود، قابل پرداخت می باشد.
افراد تحت تکلف بیمه بیکاری:
همسر (زن یا شوهر)
فرزندان اناث که مجرد باشند و دارای شغل و حرفه نباشند.
فرزندان ذکور که سن آن ها از 18 سال کمتر باشد، اشتغال به تحصیل داشته باشند و یا بر اساس تاییدیه دکتر قابل قبول سازمان تامین اجتماعی دچار از کار افتادگی باشد.
پدر و مادر و اینکه سن پدر بالاتر از 60 سال باشد و یا بر اساس تاییدیه پزشک سازمان تامین اجتماعی دچار از کار افتادگی شده باشد و صرفا احتیاج به دریافت این بیمه باشد.
خواهر و برادر تحت تکلف که شرایط فرزندان اناث و ذکور را داشته باشند.
دقت داشته باشید که دریافت بیمه بیکاری مانعی برای دریافت مستمری جزئی نمی باشد. هر زمان که زوجین بیکار شوند، فقط یکی از آن ها می تواند از افزایش مقرری در ازای هر یک از فرزندان استفاده کند. در نهایت اینکه این مقرری بیمه تامین اجتماعی معاف از پرداخت هر نوع مالیاتی می باشد.
زمان قطع بیمه بیکاری:
شرایطی وجود دارد که بیمه شده با قرار گرفتن در این شرایط دیگر نمی تواند از این قانون استفاده کند. در ذیل به این شرایط می پردازیم:
هر زمان که بیمه شده مجددا مشغول به کار شود.
بیمه شده بیکار بدون داشتن عذر موجهی از شرکت در دوره های کارآموزی و نهضت امتناع ورزد.
بیمه شده شغل تخصصی و یا مشابه شغل قبلی پیشنهاد شده را قبول نکند.
بیمه شده بیکار هم زمان با مقرری بیمه بیکاری، از بیمه از کار افتادگی و یا بازنشستگی استفاده کند.
بیمه شده از بازگشت به کار قبلی خودداری کند.
هر زمان که مشخص شود که بیکاری فرد، با میل و اراده خود بوده است، این فرد موظف به استرداد مبالغ دریافتی از سازمان تامین اجتماعی می باشد.
هر زمان که بیمه شده بیکار، اشتغال به شغل جدید خود را مخفی کند و مقرری بیمه بیکاری دریافت کند، موظف به استرداد این مبالغ دریافتی می باشد.
وظایف کارفرمایان:
کارفرمایان باید با سورای اسلامی و یا نمایندگان کارگران هماهنگ باشند و فهرست شغل هایی را که خالی می شوند را به مراکز مربوطه اطلاع دهند. جای خالی شغل های ذکر شده به عیر از رده های شغلی کارشناسی به بالا به وسیله مراکز خدمات اشتغال و معرفی بیکاران پیگیری می شود.
شرایط ایجاد شغل برای بیکاران تامین اجتماعی:
برای اشتغال به کار در وزات خانه های صنعتی، کشاورزی و خدماتی بیکاران بیمه تامین اجتماعی در اولویت قرار دارند. سازمان آموزش فنی و حرفه ای وزارت کار و امور اجتماعی موظف به اموزش مهارت های باز آموزی به افراد تحت پوشش بیمه بیکاری می باشد. هزینه های مربووط به این آموزش ها هم از صندوق بیمه بیکاری سازمان تامین می شود.
بدون دیدگاه